Een sterkere plant, een hoger vruchtgewicht en meer uniformiteit in de groei; het zijn de resultaten van belichte tomatenteelt bij een combinatie van Philips GreenPower LED toplighting compact én SON-T-belichting. Een hybride lichtoplossing dus. Beide projecten zijn eind 2019 geïnstalleerd. De teeltverantwoordelijken van de toonaangevende tomatenkwekers Bryte uit Nederland en Den Berk Délice uit België vertellen over hun ervaringen met hybride belichting tijdens het eerste teeltseizoen. Aan het woord zijn de broers Erik en Mark Zwinkels (Bryte) en Koen Lauwerysen en Lucas Aertsen (Den Berk Délice).

Warmteverschillen in de kas

Waar bij traditionele SON-T-belichting warmte voor een groot deel bepalend is – maar ook als onvermijdelijk bijproduct voor de teeltsturing een grote rol speelt – is dat bij hybride belichting veel minder het geval. LED levert in de kas veel minder overtollige warmte op, waardoor licht en temperatuur beter los van elkaar te regelen zijn. Groeiomstandigheden worden dus beter stuurbaar. Zo kiest Den Berk Délice ervoor in de winter generatief te telen tot wel 28°C en vanaf maart meer vegetatief om een krachtig gewas te houden. Lucas: “Wat wij merkten is dat je met LED aanzienlijk meer in control bent.” De teeltexperts bij beide bedrijven hebben goed nagedacht hoe zij in kunnen spelen op de veranderende warmtehuishouding in de kas. Erik: “De positie van de groeibuis bij ons kan ten koste gaan van het vruchtgewicht. In ons geval was de beste oplossing om extra warmte van onder in de kas in te brengen. Wij merkten ook dat er minder snel stuurfouten werden gemaakt vanwege een betere controle over het klimaat, en dat het klimaat constanter werd. Wij zagen een positieve gewasontwikkeling en waren tevreden over het vruchtgewicht en de gewasgroei.”

Lichtadvies

De plantspecialisten van Signify zijn experts in de toepassing van LED en weten als geen ander wat LED-belichting betekent voor gewasgroei en klimaat. Zij hebben het afgelopen teeltseizoen de bedrijven met licht- en klimaatadvies terzijde gestaan. Bij beide bedrijven hangt nu 180 µmol/s/m² aan licht, verdeeld over 90 µmol/s/m² LED toplighting compact en 90 µmol/s/m² SON-T-belichting. De Philips GreenPower LED toplighting compact werd het afgelopen teeltseizoen in de markt geïntroduceerd. “Signify praat heldere taal”, verwoordt Erik. “Zij zijn voor mij de goede gesprekspartner die regelmatig over de vloer komt en bespreekbaar maakt waar wij in de praktijk tegenaan lopen.” Koen voegt daaraan toe: “De specialisten hebben ook nog eens een groot netwerk. Via hen kom ik in contact met ander telers die ook LED gebruiken. Ik kijk uit naar het jaarlijkse Tomato Community Event georganiseerd door Signify waarbij kwekers vanuit de hele wereld bij elkaar komen. Dit geeft mij niet alleen de mogelijkheid om ervaringen met LED-belichting te delen maar ook om mijn netwerk te vergroten waar ik in de toekomst voordeel uit kan halen. Praten met gelijkgestemden zien wij altijd als zeer waardevol.”

Sturen op de juiste balans in je gewas

Erik vraagt zich af of ze op zijn bedrijf niet, zoals hij zelf zegt, te lief zijn geweest voor de planten. En passant duidt hij daarmee op de leercurve die je als teler met LED doorloopt. “Met hybride belichting moet je anders gaan sturen en dat vergt ervaring die je in de jaren op zal gaan doen. Je wordt wijzer. Licht en warmte worden grijpbaarder en je bent beter in staat om te sturen op de juiste balans in je gewas. Ik zie het als een toegevoegde waarde waarin wij ons jaar na jaar kunnen verbeteren, met telkens betere eindresultaten. Laat de zomer maar komen in de winter!”